Ίβυκος: ἦρι μέν αἵ τε Κυδώνιαι

Το ποίημα

ἦρι μέν αἵ τε Κυδώνιαι

μηλίδες ἀρδόμεναι ῥοᾶν

ἐκ ποταμῶν, ἵνα Παρθένων

κῆπος ἀκήρατος, αἵ τ᾽ οἰνανθίδες

αὐξόμεναι σκιεροῖσιν ὑφ᾽ ἕρνεσιν

οἰναρέοις θαλέθοισιν· ἐμοί δ᾽ ἔρος

οὐδεμίαν κατάκοιτος ὥραν.

†τε† ὑπό στεροπᾶς φλέγων

Θρηίκιος Βορέας

ἀίσσων παρά Κύπριδος ἀζαλέ-

αις μανίαισιν ἐρεμνός ἀθαμβής

ἐγκρατέως πεδόθεν †φυλάσσει†

ἡμετέρας φρένας

(απόδοση Μ. Ζ. Κοπιδάκης)

Την άνοιξη οι κυδωνιές ανθίζουν,

ρουφούν το νερό των ποταμών,

εκεί στον απάτητο Νεραϊδόκηπο.

Κάτω από τα ισκιερά αμπελόφυλλα

αρχίζουν να γρομπιάζουν τα σταφύλια.

Ο Έρωτας ο δικός μου δεν κοιμάται ολοχρονίς.

Βοριάς Θρακιώτης σηκώνεται

από την Κύπριδα και αστραποβολεί

αδίστακτος, σκοτεινός λυσσομανά

και συνταράζει την καρδιά μου σύρριζα.

Προσέγγιση

Ένας ύμνος στον έρωτα και την άνοιξη είναι το απόσπασμα αυτό του Ιβύκου. Την άνοιξη όλα ανθίζουν και η φύση οργιάζει. Ανθίζουν οι κυδωνιές και τα αμπέλια πετούν τα πρώτα τους μπουμπούκια, που θα γίνουν σταφύλια. Και γενικά όλη η χλωρίδα της φύσης που την ποτίζουν τα ποτάμια από σημεία που μόνον νεράιδες περπατούν βρίσκεται σε οργασμό αναπαραγωγής.

Αλλά δεν είναι μόνον η χλωρίδα, είναι και η πανίδα της γης που αισθάνεται να θεριεύει μέσα της το ερωτικό στοιχείο και τα ζώα ετοιμάζονται και εκείνα να αναζητήσουν το άλλο τους μισό στην εποχή της αναπαραγωγής  για την διαιώνιση τους είδους τους. Για τα ζώα και τα φυτά η άνοιξη είναι η μόνη εποχή του χρόνου, κατά κανόνα, που τα ξεσηκώνει και κάνει το ερωτικό τους ένστικτο να επαναστατεί. Τότε είναι η εποχή των ερώτων τους.

Για τον άνθρωπο όμως ο έρωτας είναι σε εγρήγορση, όχι μόνον για την αναπαραγωγή, αλλά και για την απόλαυση, καθ όλη την διάρκεια του χρόνου. Παράδειγμα ο ίδιος ο ποιητής.  Ομολογεί με πάθος ότι ο έρωτας ο δικός του αγρυπνά ολοχρονίς, όλον τον χρόνο είναι σε ετοιμότητα, δυνατός και ορμητικός σαν τον βοριά της Θράκης, που τον ξεσηκώνει η θεά του έρωτα, η Αφροδίτη και τον κάνει να βγάζει αστραπές, να φεγγοβολά γύρω του και με τις ερωτικές ακτίνες του να σκορπά ερωτική μέθη στο σύμπαν. Γιατί η δική του ερωτική ορμή είναι αδίστακτη, λυσσώδης και σκοτεινή,  έχει το χρώμα του  αβυσσαλέου πάθους, και αναταράζει το είναι του συθέμελα.

Το ίδιο συμβαίνει με κάθε παθιασμένο άνθρωπο, που τον κυβερνά ο έρωτας. Ας θυμηθούμε μερικά γνωμικά, που έχουν γραφτεί από ανθρώπους που βασανίστηκαν από τον έρωτα.

Έρως ανίκατε μάχαν…   (Σοφοκλής, Αντιγόνη)

Υπάρχει ένα αδιάψευστο στοιχείο με το οποίο αναγνωρίζεις ότι αγαπάς κάποιον ερωτικά, κι αυτό είναι όταν το πρόσωπό του σου προκαλεί μεγαλύτερη επιθυμία από οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματός του.  (Michel Tournier)

Τα σώματά μας θα χαθούν θα σβήσουν από μας θα μείνει μέχρι της συντελείας των αιώνων αυτό το «σ’ αγαπώ» που σου ψιθύρισα στις ώρες τις πιο κρυφές.   (Νίκος Εγγονόπουλος)

Ο χωρισμός ελαττώνει τα μέτρια πάθη και δυναμώνει τα μεγάλα, όπως ο άνεμος σβήνει τα κεριά αλλά φουντώνει τις φωτιές.    (Λα Ροσφουκώ)

Ο έρωτας και η λογική μοιάζουν με τον ήλιο και το φεγγάρι. Όταν ανατέλλει το ένα, δύει το άλλο.(Κικέρων)

Στην αγάπη, όπως και στην ποίηση, το να μένεις στο ίδιο σημείο σημαίνει ότι πας προς τα πίσω.

(Théophile Gautier)

Ας φύγουμε, μέσα σ’ ένα φιλί, για έναν άγνωστο κόσμο.  (Alfred De Musset)

Η ζωή είναι ένα λουλούδι κι ο έρωτας το μέλι του.  (Βίκτωρ Ουγκώ)

Ξέρεις ότι αγαπάς κάποιον όταν δεν μπορείς να πεις με λόγια αυτό που σε κάνει να αισθάνεσαι.

(Margaret Mead)

Η αγάπη μοιάζει με τον ατμό. Όσο περισσότερο πιέζεται, τόσο πιο δυνατή γίνεται.

(Βίκτωρ Ουγκώ)

Τα μεγάλα πάθη είναι τόσο σπάνια όσο και οι μεγαλοφυΐες.    (Ζαν-Ζακ Ρουσσώ)

Ο Ποιητής

Ο Ίβυκος  ο Ρηγίνος ήταν αρχαίος Έλληνας λυρικός ποιητής από το Ρήγιο της Μεγάλης Ελλάδας.  Η ακμή του τοποθετείται στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., στην εποχή του τυράννου της Σάμου, Πολυκράτη, αφού στην αυλή του έζησε πολύ χρόνο. Ο  πατέρας του Ιβύκου ονομαζόταν Φύτιος. Παρότι προερχόταν από αριστοκρατική γενιά, ο Ίβυκος προτίμησε να φύγει από την πατρίδα του και να επισκεφθεί διάφορες χώρες. Σε κάποιο από τα ταξίδια του, όπως αναφέρει ο επιγραμματοποιός Αντίπατρος ο Σιδώνιος, σκοτώθηκε από ληστές στην Κόρινθο.