Μίμνερμος, οἷά τε φύλλα φύει πολυάνθεμος ὥρη

Το ποίημα

ἡμεῖς δ’, οἷά τε φύλλα φύει πολυάνθεμος ὥρη

ἔαρος, ὅτ’αἶψ’ αὐγῆις αὔξεται ἠελίου,

τοῖς ἴκελοι πήχυιον ἐπί χρόνον ἄνθεσιν ἥβης

τερπόμεθα, πρός θεῶν εἰδότες οὔτε κακόν

οὔτ’ ἀγαθόν· Κῆρες δέ παρεστήκασι μέλαιναι,

ἡ μέν ἔχουσα τέλος γήραος ἀργαλέου

ἡ δ’ ἑτέρη θανάτοιο· μίνυνθα δέ γίνεται ἥβης

καρπός, ὅσον τ’ ἐπί γῆν κίδναται ἠέλιος.

αὐτάρ ἐπήν δή τοῦτο τέλος παραμείψεται ὥρης,

αὐτίκα δή τεθνάναι βέλτιον ἤ βίοτος·

πολλά γάρ ἐν θυμῶι κακά γίνεται· ἄλλοτε οἶκος

τρυχοῦται, πενίης δ’ ἔργ’ ὀδυνηρά πέλει·

ἄλλος δ’ αὖ παίδων ἐπιδεύεται, ὧν τε μάλιστα

ἱμείρων κατά γῆς ἔρχεται εἰς Ἀ·ΐδην·

ἄλλος νοῦσον ἔχει θυμοφθόρον· οὐδέ τίς ἐστιν

ἀνθρώπων ὧι Ζεύς μή κακά πολλά διδοῖ.

Η μετάφραση:

όπως τα φύλλα που γεννά η ανθοφόρα εποχή της

Άνοιξης,

καθώς μεγαλώνουν με το φώς του ήλιου γρήγορα,

όμοιοι και εμείς μ’ αυτά για λίγο χρόνο χαιρόμαστε

τα άνθη της νιότης μας,

χωρίς να γνωρίζουμε  απ’ τους θεούς ούτε κακό ούτε καλό·

Κι οι μαύρες Μοίρες κοντά μας παραστέκονται,

η μια κρατώντας το τέλος των σκληρών των γηρατειών

κι η άλλη το τέλος  του θανάτου·

για λίγο διαρκεί της νιότης ο καρπός τόσο,

όσο απλώνεται πάνω στην γη ο ήλιος.

Όμως, όταν φτάσει το τέλος  αυτής της εποχής,

καλλίτερα αμέσως να πέθαινα παρά να ζω·

γιατί πολλές συμφορές βασανίζουν την ψυχή·

άλλοτε το σπίτι καταστρέφεται και έρχεται η οδυνηρή φτώχεια·

άλλος πάλι παιδιά δεν έχει και με αυτήν την επιθυμία

όσο είναι ζωντανός, πορεύεται στον Άδη·

άλλος έχει ψυχοφθόρο αρρώστια· και δεν υπάρχει άνθρωπος

που να μην του δίνει ο Ζευς πολλά δεινά.

Η προσέγγιση

Το ποίημα έγραψε ο Μίμνερμος και θεωρείται ως ένα από τα συγκινητικότερα ποιήματα της λυρικής ποίησης. Πηγή έμπνευσης για τον ποιητή απετέλεσε ένας στίχος του Ομήρου στην Ιλιάδα: οἵη περ φύλλων γενεή, τοίη δέ καί ἀνδρῶν (Ζ 146).  Που μεταφράζεται: όπως η γενεά των φύλλων έτσι και των ανθρώπων. Δηλαδή: όπως τα φύλλα των δένδρων πέφτουν και αντικαθίστανται από άλλα, έτσι και οι γενιές των ανθρώπων διαδέχονται η μια την άλλη.  Αυτό απηχεί την άποψη του Μίμνερμου για τα νιάτα και τα γηρατειά. Ολόκληρο το απόσπασμα οικοδομείται πάνω στην αντίθεση της νεότητας και του γήρατος.

Ο ποιητής, όπως και ο σύγχρονος λαϊκός τραγουδιστής (νά ‘σαν τα νιάτα δυο φορές τα γηρατειά καμία…) , εκφράζει την απογοήτευσή του για τα ανθρώπινα. Και αυτό αποτελεί το βασικό θέμα της ποίησης του Μίμνερμου. Σύντομα νιάτα, γεμάτα δροσιά και χάρη, με χαρές και ελπίδες στολισμένα και με διάθεση για δημιουργία. Από την άλλη πλευρά τα φρικτά γηρατειά. 

Ο άνθρωπος, λέει ο ποιητής, χαίρεται τη σύντομη νιότη του αγνοώντας τι του επιφυλάσσει ο Δίας για την συνέχεια. Γιατί όταν είναι νέος, γεμάτος ζωντάνια και ενέργεια δεν σκέφτεται τα γηρατειά. Δεν είναι δυνατόν να τα σκέπτεται. Και αυτό κάνει την ζωή του περισσότερη τραγική και τη μοίρα του σκληρή. Διότι στην άλλη άκρη της ζωής του τον παραμονεύουν οι μαύρες Μοίρες  κρατώντας η μία τα γηρατειά, η άλλη  τον θάνατο.

Σύμφωνα με τον Μίμνερμο η ζωή πρέπει να τελειώνει ταυτόχρονα με την νεότητα. Τα γηρατειά φέρνουν μαζί τους συμφορές. Καταστροφή περιουσίας, γιατί ο γέρος αδυνατεί να ρυθμίσει τα οικονομικά του, φτώχεια, ατεκνία, γιατί όταν κάποιος γεράσει δεν μπορεί να κάνει παιδιά, τέλος αρρώστιες, με κορωνίδα αυτήν που καταστρέφει τον νουν, που οδηγεί στην άνοια δηλαδή. Από αυτά τα δεινά, κανείς δεν ξεφεύγει, γιατί ο Ζεύς  επιφυλάσσει το ίδιο τέλος για όλους τους ανθρώπους.

Ο ποιητής

Ο Μίμνερμος ήταν ελεγειακός ποιητής από την Κολοφώνα ή την Σμύρνη της Μικράς Ασίας,  ο οποίος άκμασε κατά τον 7ο αιώνα, δηλαδή την περίοδο 630-600 π.Χ. Η ακμή του τοποθετείται στην 37η Ολυμπιάδα. Είναι περίπου ισόκαιρος με τους επτά Σοφούς της αρχαιότητας και λέγεται ότι είχε γνωριστεί και με τον Σόλωνα τον Αθηναίο.

Ο Μίμνερμος θεωρείται πατέρας της ερωτικής ελεγείας. Εθεωρείτο μεγάλος τεχνίτης των ελεγειακών μέτρων, γι αυτό είχε συμπεριληφθεί στον αρχαίο κανόνα των ελεγειακών ποιητών μαζί με το Φιλήτα και τον Καλλίμαχο.

Είναι ο ποιητής του έρωτα και της μελαγχολίας και τα ποιήματά του μιλούν για την ηδονή, την απόλαυση και το φόβο των γηρατειών. Η αγωνία του  για το γήρας δεν εκφράστηκε από κανέναν άλλον ποιητή με τόση απλότητα αλλά και δύναμη.

Εκτός από ποιητής ήταν και περίφημος αυλητής, γι αυτό λέγουν ότι ήταν και περίφημος μουσικός. 

Ανάμεσα στα σωζόμενα έργα του, ένα ποίημα αναφέρεται στη διαμάχη μεταξύ των ιωνικών πόλεων της Μικράς Ασίας και των βασιλιάδων της Λυδίας και την αντίθεση των τότε κατοίκων με τους προγόνους τους, που κάποτε είχαν νικήσει τον Λυδό βασιλιά Γύγη.

Ωστόσο, τα πιο σημαντικά έργα του ήταν μια σειρά από ελεγείες που αναφέρονται στη Ναννώ, αυλητρίδα και, κατά κάποιους, αγαπημένη του ποιητή.