«Ορών ουν πολλήν μεν ολιγωρίαν ούσαν
ημίν προς τους θεούς» – λέγει με ύφος σοβαρόν.
Ολιγωρίαν. Μα τι περίμενε λοιπόν;
Όσο ήθελεν ας έκαμνεν οργάνωσι θρησκευτική,
όσο ήθελεν ας έγραφε στον αρχιερέα Γαλατίας,
ή εις άλλους τοιούτους, παροτρύνων κι οδηγών.
Οι φίλοι του δεν ήσαν Χριστιανοί•
αυτό ήταν θετικόν. Μα δεν μπορούσαν κιόλας
να παίζουν σαν κι αυτόνα (τον Χριστιανομαθημένο)
με σύστημα καινούριας εκκλησίας,
αστείον και στην σύλληψι και στην εφαρμογή.
Έλληνες ήσαν επί τέλους. Μηδέν άγαν, Αύγουστε.
Το ποίημα γράφτηκε από τον ποιητή το 1923. Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, στρέφεται πάλιν κατά του Ιουλιανού, του επονομαζόμενου Παραβάτη, γιατί αν και Xριστιανομαθημένος, κατά τον ποιητήν, επιμένει στην διατήρηση ή και αναβίωση της αρχαίας ελληνικής θρησκείας. Για τον σκοπόν αυτόν, όπως αναπτύσσει στο ποίημά του ο ποιητής, ο Αυτοκράτωρ των Ρωμαίων Ιουλιανός οργανώνει θρησκευτικές εορτές κατά τις συνήθειες τις αρχαιοελληνικές, γράφει επιστολές στον αρχιερέα Γαλατίας και σε άλλους συμπαθώς διακείμενους προς στην Αρχαία Ελλάδα και τις θρησκευτικές της συνήθειες και ζητά την ενεργό συμμετοχή τους, ώστε να επιτύχει η διοργάνωση. Ως φαίνεται όμως δεν κατορθώνει και πολλά. Γι αυτό και κατηγορεί για μεγάλη αδιαφορία, για μεγάλη ολιγωρία τον κύκλο του, για την ελάχιστη συμμετοχή του λαού στις εκδηλώσεις αυτές. «Επειδή βλέπω λοιπόν ότι υπάρχει μεγάλη αδιαφορία από εμάς προς τους (αρχαίους) θεούς…». Γιατί βέβαια οι φίλοι του δεν ήσαν Χριστιανοί, μπορούσαν εκόντες άκοντες και για χάρη του αυτοκράτορα να συμμετέχουν. Ο λαός όμως είχε πλέον στρέψει το βλέμμα του προς την νέα θρησκεία. Ήθελε από τον Χριστό να κρατηθεί και να ζητά στο εξής παρηγοριά στις δυσκολίες της ζωής του. Η παλαιά θρησκεία δεν τον ικανοποιούσε πλέον. Είχε ξεθωριάσει στην συνείδησή του. Κι ας ήσαν στην πλειονότητά τους Έλληνες οι Χριστιανοί. Και ας μην είχαν πάψει να ασπάζονται τις Δελφικές Αρχές. Μηδέν άγαν. Τίποτε υπερβολικό. Τίποτε που να ξεπερνά το μέτρο. Κάτι που ο Ιουλιανός αγνοούσε παντελώς και σε όλες τους τις δράσεις η υπερβολή είχε τον πρώτο λόγο, ίσως για να πείσει.
Αυτό ως φαίνεται δεν μπορούσε να δεχτεί ο Καβάφης. Από την μια την άρνηση του Αυγούστου στην νέα θρησκευτική πραγματικότητα και από την άλλη τις υπερβολικές μεθόδους που χρησιμοποιούσε ο Αυτοκράτωρ για να επιτύχει το όραμά του. Το γεγονός σημαίνει κατά την κρίση του ποιητή, και την δική μας βέβαια, ότι ο Φλάβιος Κλαύδιος Ιουλιανός (Flavius Claudius Julianus), ένας αυτός, από την θέση ισχύος που κατείχε δεν ακολουθούσε τον λαό, δεν λάμβανε υπόψιν τις επιθυμίες του, αλλά από τον λαό, τους πολλούς, απαιτούσε με τις δικές του μεθόδους να τον ακολουθήσει στο όραμά του.
Όταν ο άνθρωπος αποκτήσει εξουσία και δύναμη, πάντα προσπαθεί να επιβάλλει την ιδεολογία του στα πλήθη. Πολλές φορές το επιτυγχάνει, συχνά πυκνά με βίαιες μεθόδους. Η βία όμως στην μέθοδο δεν είναι πάντοτε βούρδουλας ή τιμωρία. Βία είναι και η υπερβολή, το μεγαλείο, όταν χρησιμοποιείται αφειδώς για να υπηρετήσει συγκεκριμένους στόχους.
Το Blog της Χρύσας 